Yaşamı tehdit eden bir durumun varlığında ;
- Hava yolu devamlılığının
- Solunum fonksiyonunun
- Dolaşım fonksiyonunun sürdürülmesi için verilen desteğe T Y D denir.
Temel yaşam desteği uygulama prensipleri :
Hava yolu :
Başarılı bir TYD için başa doğru pozisyon vererek havayolunu açın.Bilincini kaybetmiş bir kişide dilin geriye düşerek hava yolunu tıkaması en sık rastlanan sebeplerden birisidir.
Ağız içinde diş,yabancı cisim,besin,v.s gibi maddeler kısmi ya da tam olarak hava yolunu tıkayan diğer sebeplerdendir.
Teknik olarak: Çene yukarıya kaldırılırken başın geriye çekilmesi,dilin ve
gırtlak kapağının bağlı bulunduğu alt çene ile birlikte yukarıya kalkmasını
sağlayarak hava yolunu açar.
Solunum :
Solunum durduğu zaman vücut sadece akciğerlerde ve kan akımında kalmış olanoksijene sahiptir.Bu sebeble solunum durmasından kısa süre sonra kalp de durur ve ölüm oluşur. Bu durumdaki kişinin akciğerlerine en hızlı ve etkili şekilde oksijen yollamanın yolu
ağızdan ağıza veya ağızdan buruna soluk vermektir. Buna SUNİ SOLUNUM denir. Suni solunum, hastanın spontan yani kendi solunumu başlayana kadar veya sağlık personeli ulaşana kadar devam etmelidir. Solunum tekrar başlayınca suni solunum durdurulur,hasta iyileşme pozisyonuna getirilir ve yan yatırılır.
Dolaşım :
Solunumu duran hastanın aynı anda veya kısa süre sonra kalbi de durur. Kan akımı durur.
Tek kurtarıcı ile TYD ( Erişkin )
Bilinç durumunu saptayın.
- Dokunun
- Uyarın
- Konuşun
Bilinç kapalı ise ,
112 Ambulansı arayın. Ambulans ve tıbbi destek isteyin
Hastaya pozisyon verin. Hava yolunu açın. (Başını ve boynunu koruyarak sırtüstü yatırın.Bir elinizle çeneyi yukarıya kaldırırken diğer elinizle alnını iterek başın geriye doğru gitmesini sağlayın.)
Solunumunu kontrol edin.(Bak-Dinle-Hisset)
Bak : Göğüs hareket ediyor mu ?
Dinle : Soluk sesi var mı ?
Hisset : Yanağında nefesi hissediyor musunuz ? ( burun deliklerini sıkarak kapatın)
Soluk alıyor ise : ( travma yoksa) İyileşme pozisyonuna getirin.
Soluk almıyor ise : Her biri 2 sn. süren 2 tam nefes verin. (Hastanın ağzının kenarlarından hava kaçmayacak şekilde ve göğsün inip kalkma hareketini izleyin.) Dolaşımını kontrol edin. Nabzın atıp atmadığını araştırın. (El bileği veya boyundan 10 sn. süreyle )
Nabız yok ise : Suni solunum ve kalp masajına başlayın. Göğüs kemiğinin alt yarısını bulun. Aşağıya doğru basınç yaparak masaja başlayın. Ritmik olarak göğüs kemiğini 3-5 cm çökertecek Şekilde dakikada ortalama 100 masaj yapın.15 kalp masajı yapın sonra 2 tam nefes verin. Her 2 seans sonunda nabzı kontrol edin
Nabız yine yok ise :TYD ‘ ye devam edin.
Nabız var ama solunum yok ise : Her 5 sn. de bir nefes verin.
Nabız ve solunum başlamış ise : İyileşme pozisyonuna getirin.
Tıkalı hava yolu – Bilinç Açık (Erişkin)
Karın manevrası :Boğulan kazazedenin arkasına geçip kollarınızı beline dolayın Bir elinizi yumruk yaparak göbeğin biraz üzerine yerleştirin. Diğer elinizle bileğinizi kavrayın ,yumruğunuzu kendinize ve yukarıya hamlelerle bastırın. Heimlich manevrasına hasta kendinden geçene veya yabancı cisim çıkana kadar devam edin.
Göğüs manevrası (Hamile ve şişmanlarda): Boğulmakta olan kişinin arkasına geçin. Kollarınızı koltuk altlarından geçirip göğüs üzerinde tutun. Hızlı ve geriye doğru hamlelerle basınç uygulayın.
Tıkalı hava yolu – Bilinç kapalı (Erişkin): 112 yi arayın. Tıbbi destek ve ambulans isteyin. Hava yolunu açın. Ağız veya boğazda varsa görünen sebebi –engeli uzaklaştırın. Her biri 2 sn. süren iki tam nefes verin.
Hava yolu tıkalı ise : Heimlich manevrasını uygulayın; Sırt üstü yatar durumdaki hastanın bacaklarının üzerine çömelin. Elinizin topuğunu göbeğin üst kısmına göğüs kemiğinin altına ,diğer elinizi de elinizin üzerine koyun. Kişinin karnına hızlı ve yukarı doğru hamlelerle bastırın. Başarılı olana kadar devam edin.
